ÇOCUKLARIMIZA ALLAH'I NASIL ANLATALIM

Baskı Yılı: 2015


Dili: Türkçe

Yayınevi: Timaş Yayınları

Sayfa Sayısı : 192

İlk Baskı Yılı : 1999

Dil : Türkçe

Rahman ve Rahîm olan Allah’ın adıyla...

İnsanı yaratan Allah’a hamd ü senalar, O’nun sevgili kulu ve resulü Hz. Muhammed’e salat ve selam olsun...

Eğitim ve öğretimfaaliyeti, ilk peygamber olan Hz. ve Acirc;dem(as) ile başlatılabilir. Peygamberleri birer eğitimci, mukaddes va-zifelerini ise birer eğitim programı olarak ele almak müm-kündür. Allah Teâlâ, çeşitli zamanlarda, hak yoldan sapmış, dalalete düşmüş insanları, tekrar hidayete yöneltmek için, peygamberlerle birlikte iman ve ibadet esasları da gönder-miştir. Bu manada İlâhî eğitim, Hz. ve Acirc;dem (as) ile başlamış, Hz. Muhammed(sav) ile de son bulmuştur. Ancak O’nun getirmiş olduğu en son din olan İslam, kıyamete kadar insanlığa -her yönden-ışık tutacak, yol gösterecek ve doğruya ulaştıracak niteliktedir.

Bugün din eğitimi, genel eğitim ve öğretim içinde vazge-çilemeyecek bir yere sahiptir. Din eğitiminin gereksiz olduğu düşüncesinin ne kadar yanlış ve hatalı olduğunu zaman gös-termiş ve bu tür düşüncelerin savunulduğu yıllar geride kal-mıştır. Artık günümüzdeyapılması gereken en önemli görev, dinin asıl kaynaklarına dayalı, hurafelerden uzak bir din eği-timi ve öğretiminin temellerini hazırlamaktır. Bu düşünceden hareketle, eserde, Din Eğitimi’nin önemli konularından biri olan "Allah’a İman Öğretimi nin nasıl yapılması gerektiği ele alınarak işlenmiştir.

Din Eğitimi bilimdalının memleketimizde yeni olması nedeniyle, bu alanda yapılan incelemelerin azlığı bilinen bir gerçektir. Dolayısıyla, Din Eğitimi’ni ilgilendiren konularda ortaya konulacak görüşlerin, konusu insan olan diğer bilim dallarında (Psikoloji, Sosyoloji...) yapılan araştırmalara da-yandırılması gerekmektedir. Bu nedenle, Allah’a iman gibi yüce ve fakat öğretimi birtakım inceliklertaşıyan bir konuyu ele alırken, adı geçen bilim dallarından faydalanarak, eserin temelini oluşturmaya gayret ettik.

Bir yüksek lisans tezi olarak hazırlanan bu eser, ilk baskısını 1987 yılında yapmış ve o tarihten bugüne okuyucunun büyük teveccühünü kazanmıştır. Elinizdeki bu baskıda, mevcut eser yeniden gözden geçirilmiş, kısmen genişletilmiş ve bazı konu-larına resimler eklenmiştir. Böylece, okuyucuya daha faydalı olacağı düşünülmüştür.

ÇOCUKLARIMIZA ALLAH'I NASIL ANLATALIM

Eserin bölümlerine kısaca değinecek olursak; Giriş’te dinin insanlık tarihindeki yeri, Allah’a iman duygusu ve ilk çocuk-luk yıllarının önemine kısaca temas edilerek, eserin amacını belirleyen ifadelere yer verilmiştir. Birinci Bölüm’de, çocukpsikolojisini çeşitli yönlerden ele alan kaynaklar tahlil edi-lerek, gerek çocuk psikolojisi, gerekse yaş dönemlerine ait dinî gelişimden bahsedilmiştir. İkinci Bölüm’de, çocukta dinî duygunun varlığı ve gelişimiyle, ondaki Allahtasavvuruna ait bilgiler, Din Psikolojisi araştırmalarına dayanılarak or-taya konulmuştur. Üçüncü Bölüm’de ise, İslam’ın çocuklara verdiği değer ile, ailenin din eğitimindeki yeri ve öneminden bahsedilmiş, son bölüm olan Dördüncü Bölüm’de ise, eserin asıl konusunu teşkil eden, "Çocuklara Allah’a iman Öğretimi", önceki bölümlerde elde edilen bilgiler ışığında belirlenmeye çalışılmıştır. Bu nedenle, son bölümde ortaya konulan esas-ların yeterince anlaşılabilmesi için Birinci, İkinci ve Üçüncü Bölüm’ler dikkatle okunmalıdır.

Eserin temel kaynaklarını, Kur’an-ı Kerim’in ayetleri ve Hz. Peygamber’in (sav)hadisleri ile çocuğu çeşitli yönlerden ele alan psikolojik ve pedagojik eserler oluşturmaktadır. Bunun yanında, gerek batılı psikologların, gerekse İslam bilginleri ve filozoflarının görüşlerine de yer verilmiş ve Din Psikolojisinde önemli bir kaynak olarak kabul edilen otobiyografilerden -ede-biyatçılarımızın çocukluk hatıraları esas alınarak örnekler aktarılmıştır.

ÇOCUKLARIMIZA ALLAH'I NASIL ANLATALIM

Eserin hazırlanmasında en çok istifade edilen kaynaklar arasında, çocuktaki dinî duygu ve düşüncenin gelişimini ele alan Prof. Dr. Kerim Yavuz’un, Çocukta Dinî Duygu ve Düşün-cenin Gelişmesi adlı araştırması; eğitim tarihinde önemli bir çığır açan ve bugün bile birçok görüşü geçerliliğini koruyan, J.J. Rousseau (Russo)’nun, Emilive çocukların din eğitimi ve öğretimi konusunda anne babaları bilgi sahibi kılmak ama-cıyla hazırlanmış olan Prof. Dr. Halis Ayhan’ın, Din Eğitimi ve Öğretimi (İmân-İbadet) adlı eseri, yer almaktadır.

Adı geçen eserlere ek olarak iki çalışmayı da zikretmeliyiz. Bunlar, Prof. Dr. Mualla Selçuk tarafından doktora tezi olarak hazırlanan "Çocuğun Eğitiminde Dinî Motifler", diğeri ise Prof. Dr. Yurdagül Mehmedoğlu (Konuk) tarafından Yüksek Lisans Tezi olarak sunulan "Okul Öncesi Çocuklarda Dinî Duygunun Gelişimi ve Eğitimi" adlı eserlerdir. Bu iki eser de, okul öncesi dönem çocuklarına yönelik alan araştırmalarına dayalı akade-mik çalışmalar olması yönüyle büyük oranda istifade ettiğimiz değerli çalışmalardır.

İlkokul 4. sınıfla birlikte (10-11 yaşlar) "Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi" dersiyle karşılaşılacağı zamana kadar, ailesi tarafından çocuğa yerli yerinde, dinin özüne uygun bir Allah inancı veril-mesini sağlamak amacıyla kaleme alman bu mütevazi eser, her türlü yapıcı tenkide açıktır. Gözden kaçan birtakım hataların hoşgörüyle karşılanacağını umuyoruz.

Böyle bir çalışmayı muvaffak kıldığı için Yüce Mevlamız’a sonsuz minnet ve şükranla hamdediyoruz.Eserin anne baba-lara, öğretmenlere ve konuyla ilgilenenlere faydalı olması en büyük dileğimizdir.

ÇOCUKLARIMIZA ALLAH'I NASIL ANLATALIM

Eğitimciler, çocukların doğuştan dini kabule hazır olduklarını vurguluyorlar. Çocuklar, yaşına ve dönemine uygun bir tarzda anlatacağımız dini konuları çok yadırgamayacak, hemen kabullenme eğilimi gösterecektir. İşte bu noktada küçüklerin değil, büyüklerin eğitime ve bilgilenmeye ihtiyaçları vardır.

Çocuğumuzun dini kabule hazır olduğunu fark ettiğimiz anda en uygun fırsatı yakaladığımızı düşünür ve bildiklerimizi en ince teferruatına kadar anlatmaya başlarız. Amaç, Rabbimizi tanıtmak gibi hem samimi hem de mukaddes bir amaçtır. Niyet güzeldir. Fakat yalnızca niyetin güzel olması yetmemekte, niyetin nasıl gerçekleştirileceği büyük önem kazanmaktadır. Bizim için bir sınav başlamıştır artık. Dini eğitim vermek açısından çocuğumuzun ilk çocukluk yılları, onun geleceğini de etkileyecek başarılı bir dönem olabileceği gibi, kalıcı yanlışlar dönemi de olabiliyor...

İnsan hayatında ihmale gelmez ve vazgeçilmez bir yeri olan çocukluk dönemi eğitiminde anne babalara, okul öncesi ve ilköğretim öğretmenlerine büyük destek sağlayacağına inandığımız bu değerli çalışmayı okuyucularımızın dikkatine sunuyoruz.

ÇOCUKLARIMIZA ALLAH'I NASIL ANLATALIM

İÇİNDEKİLER

KISALTMALAR 11

LİTERATÜR İLE İLGİLİ KISALTMALAR 12

ÖNSÖZ 13

GİRİŞ 17

BİRİNCİ BÖLÜM

ÇOCUK PSİKOLOJİSİ VE DİNÎ GELİŞİM (2-10 YAŞ)

ÇOCUĞU TANIMANIN EĞİTİMDEKİ YERİ ve ÖNEMİ 27

ÇOCUĞUN GELİŞİM SAFHALARI 29

İlk Çocukluk Devresi (2-6 yaşlar) 29

2-4 Yaşlar 30

İnatçılık Devresi (Negativizm=Uyumsuzluk) 31

4 ve mdash;6 Yaşlar 34

İlk Çocukluk Devresinde Din Eğitimi 40

Son Çocukluk Devresi (6-11 yaşlar) 42

Son Çocukluk Devresinde Din Eğitimi 45

DUYGUSAL GELİŞİM 48

Sevgi 48

Bağlanma 50

Korku 51

ZİHİNSEL GELİŞİM 55

Zihin Nedir? 55

ÇOCUKLARDA ZEK ve Acirc; ve GELİŞİMİ 57

Zekâ Nedir? 57

Zekâ Gelişimi 58

ÇOCUKLARDA DİL GELİŞİMİ 59

ÇOCUK ZİHNİYETİNİN TEMEL UNSURLARI 66

Egosantrizm 66

Animizm 69

İKİNCİ BÖLÜM

ÇOCUKTA DİN DUYGUSU VE ALLAH TASAVVURU

ÇOCUKTA DİNÎ DUYGUNUN VARLIĞI 75

Memleketimizde Yapılan Araştırmalara Göre Çocukta Din Duygusu 76

Batılı Psikologlara Göre Çocukta Din Duygusu 77

Kur’ân ve Hadislere Göre Çocukta Din Duygusu 79

İslâm Bilginleri ve Filozoflarına Göre Çocukta Din Duygusu 84

ÇOCUKTA DİN VE ALLAH İNANCININ GELİŞMESİ 86

İç Faktörler 87

Dış Faktörler 87

ÇOCUKTA DİNÎ İLGÎ VE ÎNANMA İHTİYACI 89

Dinî İlgi ve İstek 89

İnanma İhtiyacı 90

ÇOCUKLARDA ALLAH TASAVVURU 92

Tasavvur Nedir? 93

Çocuklarda Müşahhas (somut) Tanrı Tasavvuru 93

Allah Nerededir? 95

Allah Kiminle Birlikte Kalıyor? 97

Allah Görülebilir mi? 98

Allah İnsanları Sever mi? 99

Çocuklar Allah’tan Korkar mı? 100

1.Çocuk neyi sormuşsa ona cevap verilecektir. 107

2.Cevap, çocuğun tecrübe ve anlayışına göre ayarlanmalıdır. 108

3.Çocuğa verilecek cevapta samimi olunmalıdır. 109

Çocukta Soyut Allah Tasavvuru 110

Çocuğun, Allah’ıİnsanî Özelliklerden Ayırdığı İlk Dönem 110

Çocuğun Mücerred Düşünceye GeçmesineYardımcı Olan Faktörler 110

Mücerred Allah Tasavvurunda Egosantrik Özellikler 111

Allah Tasavvurunda 7-9 Yaşların Önemi 112

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

İSLAM’DA ÇOCUĞUN DEĞERİ VE AİLENİN ÖNEMİ

İSL ve Acirc;M’IN ÇOCUKLARA VERDİĞİ DEĞER 119

Kur’ân ve Acirc;yetlerindeÇocuğun Değeri 120

Hz. Peygamber’in Sünnetinde Çocuğun Değeri 123

DİN EĞİTİMİNDE AİLENİN ÖNEMİ 128

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

ÇOCUKLARA ALLAH’A İMAN ÖĞRETİMİ 139

ALLAH’A İMAN ÖĞRETİMİNDE TEMEL DUYGULAR 141

Ümit ve Bağlanma Duygusu 142

Allah Sevgisi 142

Allah Korkusu 144

Allah’a İmân Duygusunun Ruh Sağlığı Açısından Önemi 146

ALLAH’A İMAN ÖĞRETİMİNDE TEMEL PRENSİPLER 148

Allah SevgisiniEsas Alın 149

Müsamahalı ve Hoşgörülü Olun 156

Tedricîlik Esasına Özen Gösterin 160

Yer ve Zaman Faktörlerini Dikkate Alın 165

İdeal Şahsiyetleri Örnek Gösterin 170

Çocuğunuzun Gönlüne Hitap Edin 174

Çocuğunuzun Dikkatini Etrafındaki Eşya ve Olaylara Yöneltin 176

SONUÇ 179

BİBLİYOGRAFYA 182

A. ESERLER 182

B. TEBLİĞ, MAKALE VE DERS NOTLARI 191