ÇOCUKLARIMIZA ALLAH'I NASIL ANLATALIM
Baskı Yılı: 2015
Dili: Türkçe
Yayınevi: Timaş Yayınları
Sayfa Sayısı : 192
İlk Baskı Yılı : 1999
Dil : Türkçe
Rahman ve Rahîm olan Allah’ın adıyla...
İnsanı yaratan Allah’a hamd ü senalar, O’nun sevgili kulu ve resulü Hz. Muhammed’e salat ve selam olsun...
Eğitim ve öğretimfaaliyeti, ilk peygamber olan Hz. ve Acirc;dem(as) ile başlatılabilir. Peygamberleri birer eğitimci, mukaddes va-zifelerini ise birer eğitim programı olarak ele almak müm-kündür. Allah Teâlâ, çeşitli zamanlarda, hak yoldan sapmış, dalalete düşmüş insanları, tekrar hidayete yöneltmek için, peygamberlerle birlikte iman ve ibadet esasları da gönder-miştir. Bu manada İlâhî eğitim, Hz. ve Acirc;dem (as) ile başlamış, Hz. Muhammed(sav) ile de son bulmuştur. Ancak O’nun getirmiş olduğu en son din olan İslam, kıyamete kadar insanlığa -her yönden-ışık tutacak, yol gösterecek ve doğruya ulaştıracak niteliktedir.
Bugün din eğitimi, genel eğitim ve öğretim içinde vazge-çilemeyecek bir yere sahiptir. Din eğitiminin gereksiz olduğu düşüncesinin ne kadar yanlış ve hatalı olduğunu zaman gös-termiş ve bu tür düşüncelerin savunulduğu yıllar geride kal-mıştır. Artık günümüzdeyapılması gereken en önemli görev, dinin asıl kaynaklarına dayalı, hurafelerden uzak bir din eği-timi ve öğretiminin temellerini hazırlamaktır. Bu düşünceden hareketle, eserde, Din Eğitimi’nin önemli konularından biri olan "Allah’a İman Öğretimi nin nasıl yapılması gerektiği ele alınarak işlenmiştir.
Din Eğitimi bilimdalının memleketimizde yeni olması nedeniyle, bu alanda yapılan incelemelerin azlığı bilinen bir gerçektir. Dolayısıyla, Din Eğitimi’ni ilgilendiren konularda ortaya konulacak görüşlerin, konusu insan olan diğer bilim dallarında (Psikoloji, Sosyoloji...) yapılan araştırmalara da-yandırılması gerekmektedir. Bu nedenle, Allah’a iman gibi yüce ve fakat öğretimi birtakım inceliklertaşıyan bir konuyu ele alırken, adı geçen bilim dallarından faydalanarak, eserin temelini oluşturmaya gayret ettik.
Bir yüksek lisans tezi olarak hazırlanan bu eser, ilk baskısını 1987 yılında yapmış ve o tarihten bugüne okuyucunun büyük teveccühünü kazanmıştır. Elinizdeki bu baskıda, mevcut eser yeniden gözden geçirilmiş, kısmen genişletilmiş ve bazı konu-larına resimler eklenmiştir. Böylece, okuyucuya daha faydalı olacağı düşünülmüştür.
ÇOCUKLARIMIZA ALLAH'I NASIL ANLATALIM
Eserin bölümlerine kısaca değinecek olursak; Giriş’te dinin insanlık tarihindeki yeri, Allah’a iman duygusu ve ilk çocuk-luk yıllarının önemine kısaca temas edilerek, eserin amacını belirleyen ifadelere yer verilmiştir. Birinci Bölüm’de, çocukpsikolojisini çeşitli yönlerden ele alan kaynaklar tahlil edi-lerek, gerek çocuk psikolojisi, gerekse yaş dönemlerine ait dinî gelişimden bahsedilmiştir. İkinci Bölüm’de, çocukta dinî duygunun varlığı ve gelişimiyle, ondaki Allahtasavvuruna ait bilgiler, Din Psikolojisi araştırmalarına dayanılarak or-taya konulmuştur. Üçüncü Bölüm’de ise, İslam’ın çocuklara verdiği değer ile, ailenin din eğitimindeki yeri ve öneminden bahsedilmiş, son bölüm olan Dördüncü Bölüm’de ise, eserin asıl konusunu teşkil eden, "Çocuklara Allah’a iman Öğretimi", önceki bölümlerde elde edilen bilgiler ışığında belirlenmeye çalışılmıştır. Bu nedenle, son bölümde ortaya konulan esas-ların yeterince anlaşılabilmesi için Birinci, İkinci ve Üçüncü Bölüm’ler dikkatle okunmalıdır.
Eserin temel kaynaklarını, Kur’an-ı Kerim’in ayetleri ve Hz. Peygamber’in (sav)hadisleri ile çocuğu çeşitli yönlerden ele alan psikolojik ve pedagojik eserler oluşturmaktadır. Bunun yanında, gerek batılı psikologların, gerekse İslam bilginleri ve filozoflarının görüşlerine de yer verilmiş ve Din Psikolojisinde önemli bir kaynak olarak kabul edilen otobiyografilerden -ede-biyatçılarımızın çocukluk hatıraları esas alınarak örnekler aktarılmıştır.
ÇOCUKLARIMIZA ALLAH'I NASIL ANLATALIM
Eserin hazırlanmasında en çok istifade edilen kaynaklar arasında, çocuktaki dinî duygu ve düşüncenin gelişimini ele alan Prof. Dr. Kerim Yavuz’un, Çocukta Dinî Duygu ve Düşün-cenin Gelişmesi adlı araştırması; eğitim tarihinde önemli bir çığır açan ve bugün bile birçok görüşü geçerliliğini koruyan, J.J. Rousseau (Russo)’nun, Emilive çocukların din eğitimi ve öğretimi konusunda anne babaları bilgi sahibi kılmak ama-cıyla hazırlanmış olan Prof. Dr. Halis Ayhan’ın, Din Eğitimi ve Öğretimi (İmân-İbadet) adlı eseri, yer almaktadır.
Adı geçen eserlere ek olarak iki çalışmayı da zikretmeliyiz. Bunlar, Prof. Dr. Mualla Selçuk tarafından doktora tezi olarak hazırlanan "Çocuğun Eğitiminde Dinî Motifler", diğeri ise Prof. Dr. Yurdagül Mehmedoğlu (Konuk) tarafından Yüksek Lisans Tezi olarak sunulan "Okul Öncesi Çocuklarda Dinî Duygunun Gelişimi ve Eğitimi" adlı eserlerdir. Bu iki eser de, okul öncesi dönem çocuklarına yönelik alan araştırmalarına dayalı akade-mik çalışmalar olması yönüyle büyük oranda istifade ettiğimiz değerli çalışmalardır.
İlkokul 4. sınıfla birlikte (10-11 yaşlar) "Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi" dersiyle karşılaşılacağı zamana kadar, ailesi tarafından çocuğa yerli yerinde, dinin özüne uygun bir Allah inancı veril-mesini sağlamak amacıyla kaleme alman bu mütevazi eser, her türlü yapıcı tenkide açıktır. Gözden kaçan birtakım hataların hoşgörüyle karşılanacağını umuyoruz.
Böyle bir çalışmayı muvaffak kıldığı için Yüce Mevlamız’a sonsuz minnet ve şükranla hamdediyoruz.Eserin anne baba-lara, öğretmenlere ve konuyla ilgilenenlere faydalı olması en büyük dileğimizdir.
ÇOCUKLARIMIZA ALLAH'I NASIL ANLATALIM
Eğitimciler, çocukların doğuştan dini kabule hazır olduklarını vurguluyorlar. Çocuklar, yaşına ve dönemine uygun bir tarzda anlatacağımız dini konuları çok yadırgamayacak, hemen kabullenme eğilimi gösterecektir. İşte bu noktada küçüklerin değil, büyüklerin eğitime ve bilgilenmeye ihtiyaçları vardır.
Çocuğumuzun dini kabule hazır olduğunu fark ettiğimiz anda en uygun fırsatı yakaladığımızı düşünür ve bildiklerimizi en ince teferruatına kadar anlatmaya başlarız. Amaç, Rabbimizi tanıtmak gibi hem samimi hem de mukaddes bir amaçtır. Niyet güzeldir. Fakat yalnızca niyetin güzel olması yetmemekte, niyetin nasıl gerçekleştirileceği büyük önem kazanmaktadır. Bizim için bir sınav başlamıştır artık. Dini eğitim vermek açısından çocuğumuzun ilk çocukluk yılları, onun geleceğini de etkileyecek başarılı bir dönem olabileceği gibi, kalıcı yanlışlar dönemi de olabiliyor...
İnsan hayatında ihmale gelmez ve vazgeçilmez bir yeri olan çocukluk dönemi eğitiminde anne babalara, okul öncesi ve ilköğretim öğretmenlerine büyük destek sağlayacağına inandığımız bu değerli çalışmayı okuyucularımızın dikkatine sunuyoruz.
ÇOCUKLARIMIZA ALLAH'I NASIL ANLATALIM
İÇİNDEKİLER
KISALTMALAR 11
LİTERATÜR İLE İLGİLİ KISALTMALAR 12
ÖNSÖZ 13
GİRİŞ 17
BİRİNCİ BÖLÜM
ÇOCUK PSİKOLOJİSİ VE DİNÎ GELİŞİM (2-10 YAŞ)
ÇOCUĞU TANIMANIN EĞİTİMDEKİ YERİ ve ÖNEMİ 27
ÇOCUĞUN GELİŞİM SAFHALARI 29
İlk Çocukluk Devresi (2-6 yaşlar) 29
2-4 Yaşlar 30
İnatçılık Devresi (Negativizm=Uyumsuzluk) 31
4 ve mdash;6 Yaşlar 34
İlk Çocukluk Devresinde Din Eğitimi 40
Son Çocukluk Devresi (6-11 yaşlar) 42
Son Çocukluk Devresinde Din Eğitimi 45
DUYGUSAL GELİŞİM 48
Sevgi 48
Bağlanma 50
Korku 51
ZİHİNSEL GELİŞİM 55
Zihin Nedir? 55
ÇOCUKLARDA ZEK ve Acirc; ve GELİŞİMİ 57
Zekâ Nedir? 57
Zekâ Gelişimi 58
ÇOCUKLARDA DİL GELİŞİMİ 59
ÇOCUK ZİHNİYETİNİN TEMEL UNSURLARI 66
Egosantrizm 66
Animizm 69
İKİNCİ BÖLÜM
ÇOCUKTA DİN DUYGUSU VE ALLAH TASAVVURU
ÇOCUKTA DİNÎ DUYGUNUN VARLIĞI 75
Memleketimizde Yapılan Araştırmalara Göre Çocukta Din Duygusu 76
Batılı Psikologlara Göre Çocukta Din Duygusu 77
Kur’ân ve Hadislere Göre Çocukta Din Duygusu 79
İslâm Bilginleri ve Filozoflarına Göre Çocukta Din Duygusu 84
ÇOCUKTA DİN VE ALLAH İNANCININ GELİŞMESİ 86
İç Faktörler 87
Dış Faktörler 87
ÇOCUKTA DİNÎ İLGÎ VE ÎNANMA İHTİYACI 89
Dinî İlgi ve İstek 89
İnanma İhtiyacı 90
ÇOCUKLARDA ALLAH TASAVVURU 92
Tasavvur Nedir? 93
Çocuklarda Müşahhas (somut) Tanrı Tasavvuru 93
Allah Nerededir? 95
Allah Kiminle Birlikte Kalıyor? 97
Allah Görülebilir mi? 98
Allah İnsanları Sever mi? 99
Çocuklar Allah’tan Korkar mı? 100
1.Çocuk neyi sormuşsa ona cevap verilecektir. 107
2.Cevap, çocuğun tecrübe ve anlayışına göre ayarlanmalıdır. 108
3.Çocuğa verilecek cevapta samimi olunmalıdır. 109
Çocukta Soyut Allah Tasavvuru 110
Çocuğun, Allah’ıİnsanî Özelliklerden Ayırdığı İlk Dönem 110
Çocuğun Mücerred Düşünceye GeçmesineYardımcı Olan Faktörler 110
Mücerred Allah Tasavvurunda Egosantrik Özellikler 111
Allah Tasavvurunda 7-9 Yaşların Önemi 112
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İSLAM’DA ÇOCUĞUN DEĞERİ VE AİLENİN ÖNEMİ
İSL ve Acirc;M’IN ÇOCUKLARA VERDİĞİ DEĞER 119
Kur’ân ve Acirc;yetlerindeÇocuğun Değeri 120
Hz. Peygamber’in Sünnetinde Çocuğun Değeri 123
DİN EĞİTİMİNDE AİLENİN ÖNEMİ 128
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
ÇOCUKLARA ALLAH’A İMAN ÖĞRETİMİ 139
ALLAH’A İMAN ÖĞRETİMİNDE TEMEL DUYGULAR 141
Ümit ve Bağlanma Duygusu 142
Allah Sevgisi 142
Allah Korkusu 144
Allah’a İmân Duygusunun Ruh Sağlığı Açısından Önemi 146
ALLAH’A İMAN ÖĞRETİMİNDE TEMEL PRENSİPLER 148
Allah SevgisiniEsas Alın 149
Müsamahalı ve Hoşgörülü Olun 156
Tedricîlik Esasına Özen Gösterin 160
Yer ve Zaman Faktörlerini Dikkate Alın 165
İdeal Şahsiyetleri Örnek Gösterin 170
Çocuğunuzun Gönlüne Hitap Edin 174
Çocuğunuzun Dikkatini Etrafındaki Eşya ve Olaylara Yöneltin 176
SONUÇ 179
BİBLİYOGRAFYA 182
A. ESERLER 182
B. TEBLİĞ, MAKALE VE DERS NOTLARI 191