Kurban Bayramı’nın yaklaşması ile birlikte, bu mübarek bayrama özel ve çokça faziletli bir ibadet olan İslami koşullara uygun kurban kesimi ile ilgili pek çok soru işareti de kafalarda belirmeye başlar. Allahu Teala’ya daha yakın olmak için kurban kesmeye niyetlenen Müslümanlar, kurban kesmenin usulleri ile ilgili de daha fazla bilgiye ihtiyaç duyar. Kurban kesimi zamanı nedir? Kurban kesimi nasıl olur? Kurban kesimi vekaleti nasıl verilir? Kurban kesimi duası nedir? Kurban eti nasıl dağıtılır? Tüm bu soruların ve daha fazlasının cevabı, Minber’in İslami koşullara uygun kurban kesimini anlattığı bu yazıda...
Kurban Kesimi Hükmü Nedir?
Kurban Bayramı’nda kurban kesmek, akıllı ve erişkin olan, İslami açıdan zengin kabul edilecek kadar mala sahip her Müslüman bireyin yerine getirmesi farz olan bir ibadettir. Dini usule göre temel ihtiyaçlarını karşılayacak durumda olup, borçlarından başka 80.18 gram altına ya da aynı değerde mal veya paraya sahip olan kişi zengin kabul edilir. Allahu Teala’nın rızasını kazanmak amacıyla kurban kesimi, kişiyi Cenab-ı Hakk’a yaklaştırır ve ihtiyaç sahiplerine yardımda bulunmasına vesile olur.
Kurban Kesimi Ne Zaman Başlar?
Kurban kesimi zamanı, Kurban Bayramı’nın birinci günü başlar. İkinci ve üçüncü günde de akşama kadar kurban kesilebilse de dördüncü gün kurban kesilmez. Ayrıca Arefe günü de kurban kesilmesi uygun değildir. Diyanet’e göre kurban kesimi zamanı, bayram namazının kılındığı bölgelerde bayram namazının kılınmasından sonra, bayram namazının kılınmadığı yerlerde ise sabah namazı vakti geldikten sonra başlamaktadır. Kurban kesiminin gündüz yapılmasının ve mümkünse bayramın ilk günü kurban kesiminin bitirilmesinin uygun olduğu belirtilir.
Kurban Kesiminde Vekalet Nasıl Verilir?
Kurban Bayramı’nın yaklaşması ile birlikte Müslümanlar tarafından en çok araştırılan konu, kurban kesimi vekaleti konusudur. Kurban sahibi eğer kurbanı kendisi kesebiliyorsa, öyle yapması en uygunudur. Ancak dinimizde mal ile yapılan tüm ibadetlerde olduğu gibi kurban kesiminde vekalet verilmesi de caizdir. Kurban kesimi vekaleti yazılı olarak verilebildiği gibi sözlü olarak da verilebilir. Kurban kesimi vekaletinin telefonla, internet ve faks gibi çeşitli iletişim araçları aracılığıyla da verildiği görülür.
Kişi vekalet vereceği ehli bir kişiye “Seni kurbanımı kesmen, kestirmen ve kurbanım ile ilgili işleri yapman ve yaptırman için vekil tayin ettim.” demelidir. Kurban kesimi vekaleti başka şehirlerde ya da yurt dışında yaşayan kişilere de verilebilir. Yine de en ideal olanın, kişinin yaşadığı yerde kurban kesmesi ve kendi çevresindeki ihtiyaç sahiplerine dağıtmasıdır.
Kurban Kesimi için Hangi Hayvanlar Uygundur?
Manda, sığır, deve, koyun ve keçi dışındaki hayvanlar kurban kesimine uygun değildir. Bu hayvanların İslami koşullara uygun kurban olabilmeleri için ise:
- Devenin 5 yaşını,
- Sığır veya mandanın 2 yaşını,
- Koyun ve keçinin ise 1 yaşını doldurmuş olması gereklidir.
Kurban kesimine uygun hayvan, sağlıklı, organları ve uzuvları tam ve besili hayvandır. Kötürüm olma derecesinde hasta veya zayıf olan; kör; boynuzları kökünden kırık; dili, kuyruğu veya kulakları eksik; memesi kesik; dişleri dökük hayvanlar kurban olarak kesilemez. Koyun ve keçi yalnızca bir kurban sahibi tarafından; sığır, manda ve deve ise yedi kişiye kadar ortak tarafından kurban edilebilir.
Kurban Kesimi Nasıl Olur?
İslami koşullara uygun kurban kesimi konusundaki en önemli soru, “Kurban nerede kesilir?” sorusudur. Kurban kesiminin yapılacağı yerin kesinlikle temiz olmasına dikkat edilmesi gerekir. Kesim sonrasında da çevrenin kirletilmediğinden ve hijyenik bir ortamda kesim yapıldığından emin olunmalıdır. Ayrıca kurban kesimi sırasında hayvanın acı çekmesine ve eziyet görmesine izin verilmemelidir. Kurban kesimi hızlıca bitirilmeli ve hayvanların birbirini görmelerine izin verilmemelidir.
“Kurban kesimi nasıl olur?” sorusunun cevabı ise şöyle açıklanabilir:
- Öncelikle, kolaylık olması açısından, kurbanlık hayvanın üç ayağı birden bağlanır.
- Kurban incitilmeden ve eziyet edilmeden, kıbleye dönük bir şekilde sol yanları üzerine yatırılır.
- Bıçak kesinlikle hayvana gösterilmez.
- Kurbanı kesecek olan kişi, gerekli duaları okur.
- Kurban kesimi alanında bulunanlar toplu bir şekilde tekbir getirirler.
- “Bismillahirrahmanirrahim” ve “Allahu ekber” diyerek, kesintisiz bir şekilde, keskin bir bıçak yardımıyla hayvanın boğazı, şah damarı ve yemek borusu kesilir.
- Hayvan ölmeden ve kanı tamamen akmadan, hayvanın derisi yüzülmez.
- Kurban kesiminin ardından sahipleri iki rekat şükür namazı kılar ve dualarını eder.
Kurban Keserken Okunan Dualar
Kurban kesimi sırasında kurban sahipleri veya vekili kıbleye karşı durarak kurban kesimi duası okur. Önce meali "Ben hanîf olarak, yüzümü gökleri ve yeri yoktan yaratan Allah'a çevirdim ve ben müşriklerden değilim." olan el-En’am suresi 79. Ayet okunur.
"İnnî veccehtu vechiye lillezî fataras semâvâti vel arda hanîfen ve mâ ene minel muşrikîn."
Ardından yine, anlamı "Şüphesiz benim namazım da, diğer ibadetlerim de, yaşamam da, ölümüm de âlemlerin Rabbi Allah içindir." olan el-En’am suresinden 162. Ayet okunur.
"İnne salâtî ve nusukî ve mahyâye ve memâtî lillâhi rabbil âlemîn."
Bu ayetlerin okunmasının ardından, “Allahü ekber. Allahü ekber. Lâ ilâhe İllâllahü vallahü ekber. Allahü ekber ve lillâhil hamd” diyerek tekbir getirilir ve “Bismillahi Allahü Ekber” diyerek kurban kesimine başlanır.
Kurban Eti Nasıl Dağıtılır?
Kurban kesiminin en önemli amacı, ihtiyaç sahibi Müslümanlar ile dayanışmaktır. Bu aşamada da “Kurban eti nasıl dağıtılır?” sorusu gündeme gelir. Peygamber efendimiz Hz. Muhammed (s.a.v.) Hadis-i Şerif’lerinde kurban etinin üç eşit parçaya bölünmesini tavsiye eder. Parçalardan biri kurban kesemeyen yoksul ihtiyaç sahiplerine dağıtılmalıdır. Bir bölümünün akraba, eş, dost ve komşular ile paylaşılması gerekir. Geri kalan bölüm ise kurban sahibinin hakkı olarak görülür. Ancak en ideal olanı, özellikle ihtiyaç sahiplerinin fazla olduğu toplumlarda, kurban etinin büyük kısmının ya da tamamının dağıtılmasıdır. Kurban etinin mutlaka tartılarak eşit bir şekilde paylaşılması gerekir.