İMAM GAZALİDEN MÜMİNLERE VAAZLAR

AHMED SERDAROĞLU Diyanet İşleri Başkanlığı Müfettişi

Rahman ve Rahîm olan Allah’m adıyla.

Bütün dünyaca tanınıp bilinen ve takdir edilen İslâm'ın hücceti İmâm Gazâlî’nin hemen hemen insanoğlunn bütün ihtiyaçlarına cevap verebilecek ve her aradığını fazlasıyla ora-da bulabileceği İHY ve Acirc;U ULÛMİ’D-DÎN adlı eseri, ele aldığı bütün mes’eleleri en ince teferruatına kadar bütün detayları ile eleştirmektedir. Bu kadar teferruata girmek istemeyenle-rin bu kitabı okurken fazla zaman kaybedecekleri de bir ger-çektir.

İşte bu gibilere kolaylığı düşünen şeyh Muhammed Cemâlüddin Kasımî ed-Dimışkî, İhyâ’yı beşyüz sayfalık iki cüz-de özetlemiş ve kitaba MEV’IZATÜ’L-MÜ’MİNÎN MİN İHY ve Acirc;-İ ULUMİ’D-DÎN diye adlandırmıştır; ki, isim, tamamen müsem- mâya uygundur.

Bu kıymetli eser, şimdiye kadar adını duymadığınız ve fakat adlan duyulanların birçoğundan da daha yetenekli, genç ve yeni filiz vermeğe başlayan Sıdkı GÜLLE adında bir âlim tarafmdan metne en sâdık ve en güzel bir ifade ile ve gerekli dipnotlan da ilâve edilmek sûretiyle dilimize çevril-miştir.

Allah rızâsı için hazırlandığını umduğum bu eserin bütün Müslüman Türkler için faydalı olmasını ve mütercim için bunun bir başlangıç olup daha nice tercemelerde başanh ol-masını Cenâb-ı Hak’tan niyâz eder, bu başarısından dolayı da kendisini tebrik ederim.

İÇİNDEKİLER

İMAM GAZALİDEN MÜMİNLERE VAAZLAR

İmâmı Gazâlî’nin Hayatı, Fikirleri ve Eserleri 4

Musannifin önsözü 9

İçindekiler 13

1.BÖLÜM İLİM KİTABI

Öğrenmenin değeri 35

Öğretmenin fazileti 37

Farz-ı ayın olan İlmin açıklanması 39

2.BÖLÜM EHL-İ SÜNNET İTİKADI

3.BÖLÜM TAH ve Acirc;RET KİTABI

Temizliğin esrarı 45

Temizliğin dört mertebesi olduğu 46

Dış temizliğin üçe ayrıldığı 47

Birinci kısım: Necasetten temizlenmek 48

Birinci husûs: Giderilecek olan necâset 48

İkinci husus: Temizlik vasıtası 49

Üçüncü husûs: Temizlenmenin şekli 50

İkinci kısım: Abdestslzliklerden temizlenmek 50

İhtiyâcı defetmede riâyet edilecek edebler 50

Tahâretlenmenin keyfiyyetl 51

Abdest almanın şekli 52

Abdestte mekrûh olan husûslar 53

Temizlikte asıl mühim olan husûs 53

Boy abdesti almanın keyfiyeti 54

Boy abdestlni gerektiren sebebler 54

Teyemmümün keyfiyeti 54

Üçüncü kısım: Vücûdun temiz olan artıklarından temizlenmek 55

Vücûdun temiz fazlalıklarından birinci kısmın çeşitleri 55

Hamamda yıkanan kimsenin gözeteceği edebler 56

Hamamda yıkanmanın sünnetleri 57

Vücûdun temiz fazlalıklarından ikinci kısmın çeşitleri 57

"İmamın namazdan önce riâyet edeceği husûslar, yerine getireceği vazifeler beştanedir 85

Kırâetle ilgili vazifeleri üç tanedir 88

Namazın bitimiyle alâkalı vazifeleri de üç tanedir 83

Cum'a gününün fazileti ve âdâbı . 88

Bilinmesi gerekli çeşitli mes’eleler 91

Mes'ele: Namaz içerisinde, namaz hârici az bir harekette bulunmak (fi’l-i

kalîl) 91

Mes’ele: Tek kişiyle cemâat olmak 91

Mes’ele: Cemâate sonradan yetişen 91

Mes’ele: Öğleyi kılmadan ikindi girerse 92

Mes'ele: Namaz bittikten sonra veya namaz esnasında elbisesinde pislik

görmek 92

Mes’ele: Kıldığı namazda şübheye düşmek 92

Mes'ele: Namaza niyyette vesveseye düşmek 93

Mes'ele: Cemâatin imamdan önce davranması 93

Mes’ele: Namazını düzgün kılmayanı uyarmak 94

Nâfile ibâdetlerin beyânı 94

Revâtib sünnetleri 94

4.Sabah namazının sünneti.

5.Öğlenin sünnetleri.

6.İkindinin sünneti.

7.Akşamın sünneti.

8.Yatsının sünnetleri

Vitir namazına gelince 95

Kuşluk namazı 95

İki bayram namazı 95

Teravih namazı 95

Husûf namazı 96

Istiska namazı 96

Cenaze namazı 96

Tehıyyetül-Mescid namazı 98

Abdestten sonra kılınan iki rekât namaz 96

Istihâre namazı 96

Namaz kılmanın mekruh olduğu vakitler 97

Kazası gerekli nafileler 98

5. BÖLÜM ZEK ve Acirc;T KİTABI

Zekâtın incelikleri 99

Zekât vermek ve verirken dikkat edilecek hususlar 100

Zekâtın islâmın esaslarından oluşunun hikmeti 101

Birinci ince mâna.

İkinci İnce mâna.

Üçüncü ince mâna.

9.BÖLÜM NAMAZ KİTABI

Ezanın fazileti 60

Farz namazının fazileti 61

Namazın rükünlerini tam yapmanın fazileti 62

Cemâatle namaz kılmanın fazileti 63

Secdenin fazileti 63

Namazda huşûun vâcib oluşu 64

Mescidin ve namaz kılınan mahallin fazileti 65

Namazla alâkalı zâhirî hareketler 66

Namazda okunacak âyet ve duâlar 66

Rükû ve rükû ile ilgili mes’eleler 68

Secde 69

Teşehhüde oturmak 69

Namazda yasak olan husûslar 70

Namaz içindeki farz ve sünnetleri birbirinden ayırmak 71

Kalbin husûsiyyetlerinden olan bâtını şartların açıklanması 72

Namazda Allah’a karşı tam boyun eğmenin (huşû) ve gönül huzûrunu sağla-manın şart oluşu 72

Namazın hayatiyyeji kendisiyle bilinen bâtınî mânalar 74

Namazın bâtınî mânalarının tafsilâtı 74

Birincisi: Kalb huzûru İkincisi: İyi anlayış Üçüncüsü: Ta’zîm Dördüncüsü: Heybet Beşincisi: Recâ Altıncısı: Hayâ

Bu altı mânanın sebeblerine gelince 74

Kalb huzûrunun sebebi 74

İyi anlayışa gelince 75

Ta’zîme gelince75

Heybet ve korkuya gelince 75

Recâya gelince 75

Hayâya gelince 75

Kalb huzûrunu sağlayan yararlı İlâcın beyânı 75

Her rükün esnasında kalbde bulunması gerekli hallerin ayrıntılarıyla beyânı 77

Tahârete gelince 77

Avret yerini örtmeğe gelince 77

Kıbleye yönelmeğe gelince 78

Ta’dîl-I erkân iizere ayakta durmağa gelince 78

Niyyete gelince 78

Tekbir almağa gelince 78

istiftâh duâsına gelince 79

Ayakta durmanın (kıyâmın) devamına gelince 81

Rükû ve secdeye gelince 82

Teşehhüde gelince 83

ilmâmet 85

Zekât verenin vazifeleri 103

Birinci vazife, ikinci vazife.

Üçüncü vazife.

Dördüncü vazife.

Beşinci vazife.

Altıncı vazife.

Yedinci vazife.

Zekâtın sarf yerleri ve zekât alan sınıflar 108

Birinci sınıf: Fakirlerdir.

İkinci sınıf: Miskinlerdir.

Üçüncü sınıf: ve Acirc;millerdir.

Dördüncü sınıf: Müellefe-i kulûb'dur.

Beşinci sınıf: Kölelerdir.

Altıncı sınıf: Borçlulardır.

Yedinci sınıf: Gâzilerdir.

Sekizinci sınıf: Yolcular veya misafirlerdir.

Zekât alanın vazifeleri dörttür 110

Birinci vazife.

İkinci vazife.

Üçüncü vazife.

Dördüncü vazife.

Gönülden verilen sadakanın fazileti. Sadakayı almanın ve vermenin edebleri 112

Sadakanın fazileti 112

Sadakanın fazileti hakkında büyüklerin sözleri 113

Sadakayı gizli vermenin vâcib oluşu 114

Sadakaları gizlice vermekteki beş hikmet 114

8. BÖLÜM ORUÇ KİTABI

Orucun esrarı 11"

Orucun farzları, açık sünnetleri veorucun bozulmasıyla yapılması gerekenler 118

Orucun zâbirî farzları altı tanedir 118

Oruç yemenin gerektirdiği cezalar dört tanedir 119

Orucun sünnetleri 120

Orucun sırları ve bâtınî şartları 121

Nâflle oruç 122

10.BÖLÜM HAC KİTABI

Haccın sırları 124

Haccın, Kâbe'nin, Mekke ve Medine'nin faziletleri 125

Haccın farz olmasının şartları, rükünlerinin sıhhati ile haccın vâcibleri ve yasakları 127

Haccın şartları 127

İMAM GAZALİDEN MÜMİNLERE VAAZLAR