İslam’da tesettür, Müslüman kadın ve erkeklerin en çok dikkat etmesi gereken konulardan bir tanesidir. Sözlük anlamı “Kadınların İslam’a uygun ve kapalı bir biçimde giyinmesi” olarak ifade edilse de, İslam’da tesettür hem kadınları hem erkekleri kapsar. İslam’a göre örtünme, cinsiyetler için farklı kurallar çerçevesi içerisinde değerlendirilir. Dolayısıyla tesettüre girmek, kadınlar ve erkekler için farklı anlamlar ifade eder. Tesettürün önemi ayetlerle vurgulanmış ve tesettür hadisleri ile ayrıntıları belirlenmiştir. Kadın ya da erkek fark etmeksizin, tüm Müslüman bireyler için eşit derecede önemli olan tesettür, dinimize en uygun örtünme biçimidir.
Dinimizin uygulamaya tabii olan en incelikli konularından biri olması sebebiyle tesettür giyim ve İslami giyim, Müslümanlar arasında çeşitli soru işaretleri yaratmaktadır. Tesettür nedir? Tesettüre nasıl girilir? Tesettür giyim nasıl olmalı? Hem Müslüman kadınların hem de Müslüman erkeklerin aklını kurcalayan bu soruların cevapları ve tesettürün önemi ayetlerden örnekler ve hadislerle açıklanabilir. İşte Avrupa’nın tesettür giyim ihtiyaçlarına karşılık vermeyi hedefleyen Minber’in kadın tesettür ve erkek tesettür giyim rehberi...
Tesettür Nedir?
“Tesettür nedir?” sorusuna öncelikle kelimenin köküne inilerek cevap verilebilir. Tesettür kelimesinin kökeni, Arapçadaki “satr” kelimesine dayanmaktadır. Kelime olarak “örtünmek ve gizlenmek ya da bir şeyin içinde veya arkasında saklanmak” anlamlarını taşıyan tesettür, bir fıkıh terimi olarak “örtünme” anlamı taşır. İslam’da tesettür, fıkıh ilmi açısından Müslüman bir erkek ya da kadının örtünmesi gereken bölgelerini şeriata uygun bir şekilde örtmesi demektir. Burada kullanılan örtünme ifadesi, kadın ve erkeklerin “avret yeri” olarak ifade edilen bölgelerini kapsar. Tesettür giyim, kadın ve erkeklerin avret yerlerini kapatmalarını sağlayacak şekilde tasarlanmaktadır.
Avret yeri, Müslüman kişinin vücudunda örtmesi gereken ve aynı şekilde başkasında da bakması haram olan bölgeleri ifade eder. Görüş birliği edinilen konulardan bir tanesi, başka insanların yanında tesettür giyime özen gösterilmesi gerektiğidir. Ayrıca bir kısım fıkıh alimleri, kişinin yalnız olduğunda dahi örtünmeye dikkat etmesi gerektiğini söyler. Üzerinde fikir birliği olan bir alan da, Müslüman bir kişinin temiz kıyafetlere sahip olduğu halde, yalnız olduğu ve karanlık bir odada bulunduğu durumlarda bile, çıplak olarak ibadet etmemesi gerektiğidir.
Tesettürün Şartları Nelerdir?
İslam’a uygun bir şekilde tesettüre girmek için belirli şartlar bulunmaktadır. Tesettür yalnızca fiziksel olarak örtünmekten, yani tesettür giyimden ibaret olmasa da hakkında en çok soru işareti bulunan konu budur. “Tesettüre nasıl girilir?” sorusunun cevabı da, tesettürün şartları içerisinde yer almaktadır.
- Tesettür giyimde kıyafet, ferace gibi bütün vücudu örtmelidir.
- İslam’a uygun örtünme amacı ile tercih edilen giysi, bir ziynet sayılabilecek derecede gösterişli olmamalıdır.
- Özellikle kadın tesettür kıyafeti, vücut hatlarını belli edecek şekilde dar kalıplı olmamalıdır.
- Kişi, parfüm ve benzeri kokulu ürünler kullanmamalıdır.
- Hem kadın tesettür hem de erkek tesettür için giysinin gösterişten uzak ve sade olması önemlidir.
Kur’an-ı Kerim’de tesettüre girmek, “dış örtü” ifadesi ile anlatılmıştır. İslamiyet’e göre giyilen kıyafetin; teni gösterecek kadar ince bir kumaştan yapılmamış olması, süslü ve renkli olmaması, aynı zamanda vücut hatlarını belli edecek kadar da dar olmaması gerekmektedir.
Tesettür ile İlgili Sözler, Hadisler ve Ayetler
İslam’da tesettürün önemi ayetler ile ve çeşitli tesettür hadisleri ile vurgulanmıştır. Örneğin, Araf suresinin 31. ayetinde Allahu Teâlâ "Ey Ademoğulları! Her mescide gelişinizde güzel elbiselerinizi giyerek gelin" buyurmuştur. İslamiyet’te insanlığın örtünme gereksiniminin ilk insanlar olan Âdem ve Havva ile ortaya çıktığı belirtilir. Çıplaklığın istenmeyen ve kabul edilmeyen bir durum olduğu, yine Araf suresindeki ayetlerde ve Nahl suresinde şu şekillerde aktarılmıştır:
“Ey Ademoğulları! Şeytan ana ve babanızı kötü yerlerini kendilerine göstermek için elbiselerini soyarak nasıl cennetten çıkardıysa, sakın size de bir kötülük yapmasın.”
"Ey Ademoğulları! size çirkin yerlerinizi örtecek bir giysi, bir de giyip süsleneceğiniz bir giysi indirdik. Takva örtüsü ise daha hayırlıdır."
"Davarları da O Yaratmıştır ki, bunlarda sizin için ısıtıcı ve koruyucu maddeler ve nice nice yararlar vardır."
Kur’an-ı Kerim’in Nur suresinde de erkekler ve kadınlar için tesettür giyimin önemi şu şekillerde betimlenmiştir:
"Mümin erkeklere söyle: Gözlerini sakınsınlar ve ırzlarını korusunlar. Bu kendileri için daha temizdir."
“Mümin kadınlara da şöyle: Gözlerini haramdan sakınsınlar, ırzlarını korusunlar. Zinet yerlerini açmasınlar. Bunlardan kendiliğinden görünen kısmı müstesnadır. Baş örtülerini yakalarının üstüne koysunlar. Zinet yerlerini kendi kocalarından, babalarından, kocalarının babalarından, oğullarından, kocalarının oğullarından, kendi erkek kardeşlerinden, kendi kardeşlerinin oğullarından, kız kardeşlerinin oğullarından, kendi kadınlarından, kölelerinden, erkeklik duygusu kalmayan hizmetçilerden veya henüz kadınların gizli yerlerine muttali olmayan çocuklardan başkasına göstermesinler. Gizleyecekleri zinetleri bilinsin diye ayaklarını da vurmasınlar. Ey müminler! Hepiniz Allah'a tövbe edin. Böylece korktuğunuzdan emin, umduğunuza nail olasınız."
Hz. Ayşe’den aktarılan tesettür hadisleri de, peygamber efendimiz Hz. Muhammed’in (s.a.v.) görüşlerini açıkça ortaya koymaktadır:
"Ey Esma! Şüphesiz kadın erginlik çagına ulaşınca, onun şu ve şu yerlerinden başkasının görünmesi uygun değildir." Hz. Peygamber bunu söylerken yüzüne ve avuçlarına işaret etmişti."
"Erkeğin avret yeri göbeği ile diz kapağı arasıdır."
Tesettür Giyim Nasıl Olmalı?
“Tesettür giyim nasıl olmalı?” ya da “Tesettüre nasıl girilir?” sorularının cevapları, Müslüman kadınlar ve erkekler için farklılık gösterir. Kadınların el, yüz ve ayakları hariç olmak üzere tüm vücutlarını örtmeleri gerekirken erkeklerin yalnızca diz kapağı ile karın arasında kalan bölgelerini örtmeleri gerekmektedir. Hem kadınlar hem de erkekler, avret yerleri olarak da ifade edilen mahrem yerlerini belli edecek kadar ince ve vücut hatlarını ortaya çıkaracak kadar kıyafetler giymemelidirler. Farklı fıkıh alimleri tarafından bu şartlar dışında şartlar da belirlenmiş olsa da, Müslüman erkek ve kadınlar mahrem yerlerinin örtülü olması şartıyla kişisel beğenilerine, kültürlerine ya da imkanlarına göre tesettür giyimi uygulayabilirler.
Kadın Tesettür Giyim
Tesettür giyime özen gösteren Müslüman kadınların en çok tercih ettiği İslami giyim ürünleri arasında ilk sırada ferace modelleri gelmektedir. Osmanlı zamanından beri kullanılan ferace, kadınların usule uygun örtünmesine olanak tanır. Namaz gibi farz olan ibadetleri yerine getirirken kullanılan namaz elbisesi modelleri de Müslüman kadınların günlük hayattaki kurtarıcı giysileri arasında yer alır. Kadınlar için en uygun tesettür giyim ürünlerinden diğerleri, başörtüsü modellerinin yanı sıra çarşaf çeşitleridir.
Erkek Tesettür Giyim
Erkek tesettür giyimin gereklilikleri kadınlara göre daha farklı olduğundan, çoğu Müslüman erkek özel bir İslami giyim ürününe ihtiyaç duymaz. Ancak şile bezi keten gömlek, namaz takkesi ve erkek şalvar modelleri de Müslüman erkekler tarafından sıkça tercih edilmektedir.